Το νερό δεν είναι πλέον αυτονόητο. Δεν είναι αόρατο, δεν είναι άφθονο και κυρίως, δεν είναι ανεξάντλητο. Στην Καλαβρυτινή γη, με τις ιστορι...
Η διοίκηση (Κράτος, Περιφέρεια, Δημοτική Αρχή) επιλέγει πρόχειρες λύσεις. Η κοινωνία εθίζεται στην ανοχή. Οι υποδομές μένουν πίσω, η διαφάνεια απούσα και ο σχεδιασμός… έρχεται πάντα «μετά». Και όμως, οι πηγές μάς δείχνουν ήδη τον δρόμο. Ο Αροάνιος λιγοστεύει, ο Λάδωνας αντέχει προσωρινά, αλλά πόσο; Πόσες ακόμα ενδείξεις χρειάζονται;
Η διαχείριση του νερού είναι η πολιτική της εποχής μας για το μέλλον. Όχι μόνο γιατί αφορά την καθημερινότητα — αλλά γιατί αποκαλύπτει τον πραγματικό ορίζοντα ενός τόπου, αν βλέπει μπροστά, ή αν βολεύεται στο "βλέποντας και κάνοντας".
Ας μη διψάσουμε κι άλλο, για να διψάσουμε τελικά και για ευθύνη μας.
Καλά Βρυτά… ή Ξερά Ρυάκια;
Σε μια πόλη που – κατά μια εκδοχή – οφείλει το όνομά της στις "καλές βρύσες", το να μιλάμε σήμερα για λειψυδρία στα Καλάβρυτα μοιάζει με κακόγουστο ανέκδοτο. Κι όμως, όλα δείχνουν πως η πόλη και τα χωριά της οδεύουν ολοταχώς προς ένα μέλλον… διόλου αρδεύσιμο.
Καταστολή αντί για πρόληψη
Η απάντηση του Δήμου στο φαινόμενο της σπατάλης δεν είναι κάποιος σοβαρός σχεδιασμός ή επένδυση σε υποδομές -ακόμη υπάρχουν δεκάδες δίκτυα αμιάντου, ειδικά στην περιοχή της ΔΕ Καλαβρύτων- αλλά απλώς μέτρα καταστολής: «Σου κόβω το νερό κάποιες ώρες, γιατί δεν ξέρω πώς να στο εξασφαλίσω». Αντί για πρόβλεψη, επιβολή. Αντί για υποστήριξη, τιμωρία. Η εύκολη λύση, για τους δύσκολους καιρούς.
Σχεδιασμός για το μέλλον. Απλά Απών
Η κλιματική αλλαγή δεν περιμένει – ούτε και οι επόμενες γενιές. Παρά ταύτα, δεν υπάρχει καμία οργανωμένη στρατηγική από Δημο, Περιφέρεια, Κράτος. Καμία πρόβλεψη για εναλλακτικές πηγές, αποθήκευση, ανακύκλωση νερού ή δίκτυα νέας γενιάς. Μόνο αυτοσχεδιασμοί της μιας θητείας… ή καλύτερα της στιγμής.
Ημιτελή "έξυπνα" συστήματα
Κάπου-κάπως αναπτύσσεται τμηματικά ένα σύστημα «έξυπνων υδρομέτρων». Στην πράξη, μοιάζει με εφαρμογή σε δοκιμαστική έκδοση, πρόχειρη, ελλιπής ακόμη και εντός του ίδιου οικισμού. Χωρίς επαρκή ενημέρωση στους πολίτες, χωρίς καθολική εφαρμογή. Και φυσικά, άδικο γιατί δεν τους αφορά όλους και δεν έχει κοινή αντιμετώπιση στους πολίτες. Ένα σύστημα δυο ταχυτήτων, που γεννά ερωτήματα και όχι λύσεις.
Άδικο και ασαφές τιμολόγιο
Ανταποδοτικότητα σημαίνει πόσο νερό καταναλώνεις, πόσο κοστίζει και πόσο πληρώνεις; Στα περισσότερα χωριά, η απάντηση είναι: «ό,τι να ’ναι». Άλλοι πληρώνουν περισσότερο απ’ όσο πρέπει, άλλοι λιγότερο, χωρίς διαφάνεια και χωρίς λογική. Μια χαοτική κατάσταση που, αντί να συγκρατεί την κατανάλωση, την ευνοεί.
Καλοκαίρι - η εποχή της κρίσης
Με την άνοδο της θερμοκρασίας και την επιστροφή των παραθεριστών, η κατανάλωση πολλαπλασιάζεται. Περιβόλια, γκαζόν, δεξαμενές και ντους… το σύστημα δεν αντέχει. Και χωρίς πρόβλεψη για την εποχική πίεση, η μόνη ελπίδα είναι να... βρέξει.
Φωτιά - Το θαύμα που δύσκολα επαναλαμβάνεται
Η φωτιά που σταμάτησε στον Φενεό, λίγο πριν περάσει στον Σαϊτά και στα Λυκούρια, το έκανε – ευτυχώς – από θαύμα. Όχι από έργα, όχι από πρόληψη. Την επόμενη φορά ίσως να μη σταματήσει. Και τότε, οι πηγές θα καούν μαζί με το χώμα τους.
Ο Λάδωνας αντέχει – αλλά για πόσο;
Οι πηγές του Λάδωνα εξακολουθούν να προσφέρουν νερό με αξιοσημείωτη σταθερότητα. Αλλά δεν είναι ανεξάντλητες. Και αν ο σχεδιασμός παραμείνει στο πνεύμα «θα δούμε τι θα γίνει και τότε βλέπουμε», ούτε ο Λάδωνας δεν θα φτάνει. Θα μιλάμε για καλές μέρες… που δεν αξιοποιήθηκαν.
Αροάνιος - Σταθερή μείωση – σημάδι του καιρού
Οι πηγές του Αροάνιου – άλλοτε σταθερές και γενναιόδωρες – έχουν μειώσει θεαματικά την παροχή τους. Δεν είναι εξαίρεση. Είναι ένδειξη. Σημάδι και προειδοποίηση. Το νερό φεύγει αθόρυβα. Κι εμείς, ακόμη μετράμε υδρόμετρα αντί να σχεδιάζουμε σοβαρά.
Και στο μεταξύ…
Οι δημότες περιορίζονται στις σταγόνες και η αυτοδιοίκηση στις προχειρότητες. Το «Καλά Βρυτά» κινδυνεύει να γίνει τοπωνυμικό οξύμωρο. Το νερό — ανεκτίμητο πια — δεν αντέχει άλλη διαχειριστική δίψα. Ούτε άλλους σχεδιασμούς... μετά το πρόβλημα.
Η φράουλα διψάει. Και δεν ρωτάει.
Η υπαίθρια καλλιέργεια φράουλας αναπτύσσεται ραγδαία στα ορεινά και ημιορεινά του Δήμου. Με νερό από ποτάμια και γεωτρήσεις — χωρίς φραγμούς, χωρίς έλεγχο. Το ερώτημα δεν είναι αν πρέπει να υπάρχει η καλλιέργεια. Αλλά με τι όρους. Όταν το νερό ρέει χωρίς κανονιστικό πλαίσιο και χωρίς παρακολούθηση, δεν μιλάμε για παραγωγή, αλλά για σπατάλη με χημικό αποτύπωμα.
Χωράφια με λίπασμα, ποτάμια με κατάλοιπα
Δεν υπάρχει ούτε ένας ουσιαστικός μηχανισμός παρακολούθησης για τα φυτοφάρμακα, τα λιπάσματα και τα απόβλητα που διαρρέουν από τις φράουλες στα εδάφη και από εκεί στους υδροφόρους ορίζοντες. Η ρύπανση ξεκινά ήσυχα. Αλλά μένει για πάντα.
Χρησιμοποιούμε το νερό σαν να μη τελειώνει ποτέ
Η φράουλα είναι εντατική και απαιτητική. Οι γεωτρήσεις βαθαίνουν, τα ποτάμια αδειάζουν. Κι όλα αυτά, χωρίς μια ολοκληρωμένη καταγραφή ή παρακολούθηση. Αν συνεχίσουμε έτσι, δεν θα χαθεί μόνο το νερό. Θα χαθεί και το περιβάλλον που το γεννά.
Όχι "ό,τι να ’ναι" στο όνομα της ανάπτυξης
Η ανάπτυξη δεν μπορεί να σημαίνει ασυδοσία. Χρειάζεται οργάνωση, κανόνες και ελέγχους. Χρειάζεται Δήμος, Περιφέρεια και Κράτος. Γιατί αλλιώς, τα Καλάβρυτα θα γίνουν τόπος που δεν θα ξεδιψά — ούτε κυριολεκτικά, ούτε μεταφορικά.
Υπάρχει και η έξυπνη γεωργία
Βέβαια για να μην είμαστε ισοπεδωτικοί, η υδροπονική καλλιέργεια φράουλας, σε ελεγχόμενο περιβάλλον, με ανακυκλούμενο νερό, ακριβή δόση λιπάσματος και περιορισμένη χρήση χημικών, είναι παράδειγμα πραγματικής καινοτομίας. Εξοικονομεί νερό, προστατεύει το έδαφος και προσφέρει σταθερή παραγωγή. Είναι το αντίθετο της ασύδοτης υπαίθριας καλλιέργειας — και το μοντέλο που πρέπει να στηριχθεί.
Η υδροπονία ποτίζει χωρίς να στραγγίζει
Η διαφορά είναι κρίσιμη, γιατί στις υδροπονικές εφαρμογές, το νερό δεν χάνεται. Ανακυκλώνεται, παρακολουθείται και δεν μολύνει. Αντίθετα, στις υπαίθριες καλλιέργειες, το νερό τρέχει ελεύθερα από γεωτρήσεις και ποτάμια — και μαζί του, παρασύρει λιπάσματα και υπολείμματα φυτοφαρμάκων. Δύο κόσμοι. Ένας με ευθύνη και σχεδιασμό, ο άλλος χωρίς έλεγχο.
Όχι όλα στο ίδιο καλάθι της φράουλας
Αυτό που σημειώνεται είναι ότι δεν πρέπει να βάζουμε όλες τις καλλιέργειες στο ίδιο τσουβάλι. Δεν είναι όλες ίδιες. Η υδροπονία αποτελεί επένδυση στο μέλλον και αυτό αποδεικνύεται παγκόσμια σε όλες τις προηγμένες τεχνολογικά χώρες. Οι ασύδοτες υπαίθριες πρακτικές είναι υπονόμευση του ίδιου του παρόντος. Η διαφορά είναι και περιβαλλοντική και ηθική.
Η καινοτομία που… εφαρμόζεται
Εδώ είναι η διαφορά ανάμεσα στην πραγματική καινοτομία και στη ρητορική της. Η υδροπονική καλλιέργεια είναι κάτι που ήδη λειτουργεί, εφαρμόζεται, αποδίδει. Δεν χρειάζεται επιδοτούμενα σλόγκαν ή ημερίδες. Χρειάζεται αναγνώριση, ρύθμιση και στήριξη.
Ώρα για αληθινό υδρολογικό μητρώο (Υδρολογικό «κτημαστολόγιο»)
Χρειαζόμαστε καταγραφή πηγών, γεωτρήσεων, δικτύων και κατανάλωσης. Χωρίς πλήρη εικόνα, δεν υπάρχει διαχείριση. Όσα δεν μετρούνται, δεν διορθώνονται. Το Κράτος και η Περιφέρεια οφείλουν να συντάξουν και να δημοσιοποιήσουν υδρολογικούς χάρτες ανά Δημοτική Ενότητα.
Υποχρεωτική δεξαμενή για κάθε νέο σπίτι/μονάδα
Νομοθετική ρύθμιση για υποχρεωτική εγκατάσταση συστημάτων συλλογής και αποθήκευσης βρόχινου νερού σε νέες κατοικίες και επιχειρήσεις. Η βροχή δεν μπορεί να πηγαίνει χαμένη όταν το νερό λιγοστεύει. Και μην ξεχνάμε στα παλιότερα χρόνια κάθε σπίτι είχε την δεξαμενή του. Μετά ήλθε η ανεξέλεγκτη κατασπατάληση πόρων και χρημάτων (η εποχή της δανεικής αφθονίας).
Έλεγχοι σε λιπάσματα και φυτοφάρμακα τώρα
Επιβεβλημένο χωρίς καθυστέρηση να ξεκινήσουν συστηματικοί έλεγχοι στις καλλιέργειες που χρησιμοποιούν υπόγειο ή ποταμίσιο νερό, για να εντοπίζονται διαρροές και ρύπανση. Η περιβαλλοντική υποβάθμιση των πηγών είναι θέμα δημόσιας υγείας.
Ενημέρωση και ευθύνη — από το σχολείο
Και επειδή τα πάντα ξεκινούν από την εκπαίδευση, καμπάνιες ενημέρωσης για τη σωστή χρήση και διαχείριση του νερού, ξεκινώντας από τα σχολεία, τους συλλόγους και τα τοπικά μέσα. Το νερό δεν το προστατεύει μόνο το κράτος. Το προστατεύει πρώτα ο πολίτης που ξέρει.
(πρώτη δημοσίευση εφημερίδα "ΩΡΑ των ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ" ΙΟΥΛΙΟΣ 2025)
Δεν υπάρχουν σχόλια