Κωνσταντίνος (Κωστής) Στεφανόπουλος - Πάτρα, 15 Αυγούστου 1926 – Αθήνα, 20 Νοεμβρίου 2016 γράφει ο Νίκος Κυριαζής δημοσιογράφος «Σε μία ημ...
Κωνσταντίνος (Κωστής) Στεφανόπουλος - Πάτρα, 15 Αυγούστου 1926 – Αθήνα, 20 Νοεμβρίου 2016
γράφει ο Νίκος Κυριαζής
δημοσιογράφος
«Σε μία ημέρα θα έχω ξεχαστεί», είχε πει λίγο πριν αποχωρήσει από το ύπατο πολιτειακό αξίωμα το 2005. Η πραγματικότητα, όμως, τον διέψευσε. Για πολλούς Έλληνες – και ιδιαίτερα για τους Αχαιούς – ο Κωστής Στεφανόπουλος παραμένει σύμβολο σεμνότητας, ήθους και πολιτικής ευγένειας.
Γεννημένος το 1926 στην Πάτρα, γόνος οικογένειας με έντονη κοινωνική παρουσία, ο Στεφανόπουλος μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον όπου η νομική, η δημοσιογραφία και η πολιτική συνυπήρχαν. Αθλητής στα νιάτα του και με σταθερή πορεία στη νομική επιστήμη, άσκησε δικηγορία από το 1954 ως το 1975.
Η είσοδος στην πολιτική και τα πρώτα αξιώματα
Στην πολιτική σκηνή εμφανίστηκε το 1958 με την ΕΡΕ και το 1964 εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής Αχαΐας. Μετά τη Μεταπολίτευση εντάχθηκε στη Νέα Δημοκρατία και συμμετείχε στην κυβέρνηση Καραμανλή, αναλαμβάνοντας κρίσιμα υπουργεία:
Τη δεκαετία του ’80 διεκδίκησε χωρίς επιτυχία την ηγεσία της ΝΔ και το 1985 αποχώρησε ιδρύοντας τη Δημοκρατική Ανανέωση (ΔΗΑΝΑ), την οποία οδήγησε μέχρι τη διάλυσή της το 1994.
1995–2005: Μια δεκαετία στο ανώτατο αξίωμα
Το 1995, έπειτα από πολιτικό ελιγμό του Ανδρέα Παπανδρέου και τη στήριξη της Πολιτικής Άνοιξης, ο Στεφανόπουλος εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Η παρουσία του στο Προεδρικό Μέγαρο θα αποδεικνυόταν καταλυτική.
Με λόγο μετρημένο, υπεύθυνο και συχνά πατριωτικό, αναβάθμισε το κύρος του θεσμού και κέρδισε την εκτίμηση της κοινής γνώμης. Η αυστηρή αλλά αξιοπρεπής στάση του απέναντι στον Μπιλ Κλίντον κατά την επίσκεψη του τελευταίου στην Αθήνα το 1999 θεωρείται μία από τις πιο χαρακτηριστικές στιγμές της προεδρίας του.
Σχέση ζωής με τα Καλάβρυτα
Εγκαίνια Μουσείου Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος
Στις 9 Ιανουαρίου 2005, ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, εγκαινίασε το Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος. Η συγκίνησή του ήταν εμφανής, μπροστά στα τεκμήρια της ναζιστικής θηριωδίας που σημάδεψαν την Ελλάδα. Το ρεπορταζ της εποχής έγραφε: "Ο κ. Στεφανόπουλος εμφανώς συγκινημένος χθες στα Καλάβρυτα εγκαινίασε το Μουσείο του Ολοκαυτώματος όπου εκτίθεται σπάνιο υλικό με φωτογραφίες από την καταστροφή, ιστορικά έγγραφα και προσωπικά αντικείμενα των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας. Το νέο μουσείο στεγάζεται στο κτίριο του παλιού Δημοτικού Σχολείου, όπου οι Γερμανοί είχαν συγκεντρώσει τον ανδρικό πληθυσμό της πόλης λίγο πριν από την εκτέλεση."
Σπήλαιο των Λιμνών – Έργο ζωής
Οι Καλαβρυτινοί και ιδιαίτερα οι Καστριώτες δεν ξεχνούν και έχουν αναγνωρίσει την ουσιαστική συμβολή του Κωστή Στεφανόπουλου και στην ανάδειξη του Σπηλαίου ''Των Λιμνών''- Καστριών, δεδομένου ότι ως Υπουργός Ποεδρείας της Κυβερνήσεως το 1980, ένέταξε την αξιοποίσή του στα προγράμματα του Ε.Ο.Τ.και έκτοτε παρακολουθούσε, πάντα, με έκδηλο ενδιαφέρον και αγωνία την πορεία των έργων προσπέλασης και αξιοποίηση...
Το “Σοποτό” του
Δεν έκρυβε ποτέ την αγάπη του για το Σοποτό. Κατά την διάρκεια της θητείας του ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχε τιμήσει με την παρουσία του το αγαπημένο του Σοποτό, όπως συνήθιζε να το αποκαλεί, για να πραγματοποιήσει ο ίδιος τα αποκαλυπτήρια των δύο μεγάλων Σοποτινών ανδρών του Ιωάννη Σοφιανόπουλου και του Ευάγγελου Παπαμούτσου.
Στο βιβλίο της Νίτσας Λουλέ «Κωστής Στεφανόπουλος, ο μοναχικός πρόεδρος», ο ίδιος θυμάται τα καλοκαίρια στο Σούβαρδο Καλαβρύτων: το «καραβάνι» της οικογένειας, τις βόλτες στα έλατα, το κυνήγι με τον πατέρα του και τα χρόνια του πολέμου όπου η οικογένεια βρήκε προσωρινό καταφύγιο στα βουνά.
Οι εικόνες αυτές, οι πρώτες βαθιές μνήμες του, θα τον συνέδεαν για πάντα με τη γη της Αχαΐας.
Η παρακαταθήκη
Ο Κωστής Στεφανόπουλος υπήρξε από τις προσωπικότητες που κατάφεραν να υπερβούν τα κομματικά όρια. Ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας έγινε σημείο σταθερότητας σε μια δεκαετία αλλαγών και άφησε πίσω του μια ισχυρή παρακαταθήκη: την αξία της σοβαρότητας, της ευπρέπειας και της πολιτικής συνέπειας.
Ένας πολιτικός που δεν ξεχάστηκε, γιατί δεν επεδίωξε ποτέ να επιβληθεί – μόνο να υπηρετήσει.
Η Μνημειώδης Ομιλία Στεφανόπουλου – Η Παρακαταθήκη Ενός Ηγέτη
Η παρουσία του τότε Έλληνα Προέδρου υπήρξε υπόδειγμα θεσμικής ευπρέπειας, αλλά και κάτι βαθύτερο: υπόδειγμα πολιτικού ήθους. Με λόγο λιτό και ελεγχόμενο, ο Στεφανόπουλος κατάφερε αυτό που συχνά λείπει από τον δημόσιο βίο: την αρμονία ανάμεσα στην ευγένεια και τη σαφήνεια, ανάμεσα στη διπλωματική ευπροσηγορία και την αδιαπραγμάτευτη υπεράσπιση των εθνικών θέσεων.
Χωρίς υπερβολές, χωρίς τεχνητή δραματοποίηση, υπενθύμισε ενώπιον του ηγέτη της ισχυρότερης χώρας του κόσμου τις πάγιες αρχές της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Με ακρίβεια και θεσμική ευθιξία, μίλησε για το σεβασμό του διεθνούς δικαίου, για τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη Συνθήκη της Λωζάννης, για την αδιατάρακτη νομιμότητα που θίγεται με την συνεχιζόμενη κατοχή στην Κύπρο. Αυτή η επιχειρηματολογία, διατυπωμένη σε τόνο μειλίχιο αλλά σταθερό, αποτέλεσε μια ιδιότυπη υπενθύμιση: ότι η Ελλάδα διαθέτει φωνή, και μάλιστα φωνή που δεν υψώνεται αλλά ακούγεται.
Η ομιλία εκείνη προκάλεσε τότε εντύπωση, σήμερα όμως λειτουργεί ως μέτρο σύγκρισης. Εν μέσω μιας πολιτικής ζωής που συχνά υποκύπτει στις εντάσεις, στα συνθήματα και στις επικοινωνιακές υπερβολές, το παράδειγμα του Στεφανόπουλου προβάλλει με ιδιαίτερη καθαρότητα. Η επιτυχία του δεν οφείλεται σε ρητορικά τεχνάσματα, αλλά στον ακριβή συνδυασμό γνώσης, σοβαρότητας και αίσθησης καθήκοντος· σε αυτήν την αρετή που θα μπορούσε κανείς να αποκαλέσει «θεσμική αυτοσυνειδησία».
Εξίσου αξιοπρόσεκτη υπήρξε η απόφασή του να αποφύγει οποιαδήποτε αναφορά στους νατοϊκούς βομβαρδισμούς στο Κόσοβο. Σε μια περίοδο όπου η ελληνική κοινωνία ήταν βαθιά διχασμένη και συναισθηματικά φορτισμένη, ο Πρόεδρος επέλεξε την οδό της υπευθυνότητας. Δεν θυσίασε τη συνοχή του κεντρικού μηνύματος για να ικανοποιήσει την πρόσκαιρη ρητορική συγκυρία. Ήταν επιλογή ψύχραιμη, που επιβεβαίωσε το αυτονόητο: ότι η ηγεσία απαιτεί διάκριση προτεραιοτήτων.
Η γενικότερη πρόσληψη της ομιλίας, τόσο από τον πολιτικό κόσμο όσο και από την κοινή γνώμη, ανέδειξε αυτό που πολλοί εσθάνοντο ήδη για τον Κωστή Στεφανόπουλο: ότι υπήρξε από τους τελευταίους εκπροσώπους ενός πολιτικού ήθους που δεν στηριζόταν σε προβολείς, αλλά σε αρχές. Ένας Πρόεδρος που δεν επιδίωξε ποτέ να εντυπωσιάσει, αλλά που κατέληξε να πείθει — ακριβώς επειδή απέφευγε τον εντυπωσιασμό.
Εκείνο το απόγευμα του Νοεμβρίου δεν κατεγράφη απλώς μια επιτυχημένη προεδρική εμφάνιση. Κατατέθηκε μια παρακαταθήκη. Μια υπόμνηση ότι η ηγεσία δεν είναι η επιδίωξη του επιρρήματος, αλλά η προσήλωση στο ουσιαστικό· ότι η σοβαρότητα μπορεί να είναι πιο δυνατή από τη σύγκρουση· ότι το μέτρο δεν είναι αδυναμία, αλλά πολιτική αρετή.
Ίσως γι’ αυτό η ομιλία του Στεφανόπουλου επανέρχεται διαρκώς στον δημόσιο διάλογο. Διότι, σε μια εποχή όπου η πολιτική συχνά εκπίπτει σε επιφανειακό λόγο, η αυθεντικότητα του ύφους και η καθαρότητα της σκέψης του λειτουργούν ως σημείο αναφοράς.
Απομένει σε εμάς να αναρωτηθούμε αν θα καταφέρουμε κάποτε να αναδείξουμε ξανά ηγεσίες που να στέκονται με τέτοια ευπρέπεια απέναντι στην Ιστορία.
Δεν υπάρχουν σχόλια