Μεγαλύτερη ήττα δεν είναι η ερήμωση, αλλά η αποδοχή της ως αναπόφευκτης μοίρας

γράφει ο Νίκος Κυριαζής  Ο απόηχος των πανηγυριών και των πολιτιστικών εκδηλώσεων σβήνει, αφήνοντας τα χωριά γυμνά μπροστά στη γνώριμη σιωπ...

γράφει ο Νίκος Κυριαζής 

Ο απόηχος των πανηγυριών και των πολιτιστικών εκδηλώσεων σβήνει, αφήνοντας τα χωριά γυμνά μπροστά στη γνώριμη σιωπή της εγκατάλειψης. Για λίγες εβδομάδες, τα χωριά των Καλαβρύτων γεμίζουν με φωνές, μουσικές, λαμπερά χαμόγελα επισκεπτών και ετεροδημοτών που επιστρέφουν να δώσουν, έστω προσωρινά, ζωή στα σοκάκια και τις πλατείες. Εκεί, οι παραδοσιακοί χοροί, τα πλούσια τοπικά εδέσματα, τα γλέντια και οι συναντήσεις ξυπνούν αναμνήσεις και γεμίζουν τις καρδιές με νοσταλγία αλλά και ανεκπλήρωτο πόθο για διάρκεια.
Όμως, μόλις σβήσουν τα φώτα, όταν τα τραπέζια μαζευτούν και τα μεγάφωνα σιγήσουν, επιστρέφει το γνώριμο βάρος των άδειων σπιτιών, της απουσίας, της ερημιάς. Έντεκα μήνες σιωπής στα ορεινά χωριά μας, εναλλάσσονται με έναν μήνα φαινομενικής άνθησης. Κάθε καλοκαίρι, τα χωριά μετατρέπονται σε φόντο για ένα πανέμορφο σκηνικό, ιδανικό για διακοπές, οικονομικά προσβάσιμες και πλούσιες σε εκδηλώσεις, αλλά κατά βάθος ξεκομμένο από τη διαρκή φροντίδα και το ενδιαφέρον των αρχών για τους ελάχιστους μόνιμους κατοίκους – εκείνους που, ακλόνητα, φυλάνε τις «Θερμοπύλες» της παράδοσης και της ιστορικής μνήμης.
Τα φαινόμενα ερημοποίησης φαίνονται πια σχεδόν αναπότρεπτα, η εγκατάλειψη γίνεται μοίρα, και οι πολιτιστικοί φορείς, μαζί με τη δημοτική αρχή, μοιάζουν να στοχεύουν αποκλειστικά στο πρόσκαιρο θέαμα, στη «λαοθάλασσα» των λίγων εβδομάδων, χωρίς σχέδιο ή πρόνοια για την υπόλοιπη χρονιά, για τους ανθρώπους που μένουν εκεί, με πείσμα και αυταπάρνηση.
Η παράδοση του τόπου στα χέρια όσων διαχειρίζονται την εξουσία, πολλές φορές χωρίς όραμα, χωρίς αντίσταση, χωρίς ουσιαστική φωνή διαμαρτυρίας, γεννά την αίσθηση μιας βαθιάς συλλογικής συνενοχής. Πόσες φορές δεν ελέγξαμε τους ίδιους πολιτικούς και αυτοδιοικητικούς να παρελαύνουν στις εκδηλώσεις, να φωτογραφίζονται στα πανηγύρια και να χορεύουν στις ίδιες πλατείες που, τον χειμώνα, μένουν άδειες και βουβές; Πόσες φορές δεν βιώσαμε τη σιωπή της κοινωνίας, την έλλειψη ουσιαστικής διεκδίκησης, τον συμβιβασμό με το ελάχιστο;
Αναρωτιέται κανείς: ποια ήταν τα κριτήρια, οι άγραφοι όροι, τα «αυτονόητα» που μας οδήγησαν να παραδώσουμε άνευ όρων τον τόπο μας, αφήνοντας την τύχη του σε όσους υποκλίνονται δουλικά στη δύναμη της εξουσίας; Κι αν κάποτε καυχιόμαστε φαντασιακά για κάποια αντίσταση, στην πράξη ελάχιστα αρθρώσαμε λόγο απέναντι στην αδιαφορία και την ύβρη.
Ίσως, τελικά, είμαστε όλοι, με τον τρόπο μας, συνυπεύθυνοι στο έσχατο αυτό ιστορικό παιχνίδι επιβίωσης του πολιτισμού μας. Η πολιτισμική έκπτωση, η συλλογική αδράνεια, η παραίτηση από την ουσιαστική δημιουργία πονάνε και γεννούν το αίσθημα πως κάτι τελειώνει – όχι απαραίτητα εξαφανίζεται, αλλά μετατρέπεται σε μια περιθωριακή επαρχία, σε μια σκιά αυτού που κάποτε υπήρξε κέντρο ζωής και νοήματος.
Το στοίχημα, λοιπόν, δεν είναι απλώς η συντήρηση των εθίμων ή η διατήρηση του τοπίου ως «ντεκόρ» για τους καλοκαιρινούς μήνες. Το πραγματικό ερώτημα είναι αν θα επιβιώσει εκείνο το νόημα που αντιπροσωπεύει ο τόπος μας: μια πρόταση ζωής που μπορεί να αφορά κάθε άτομο, όπου κι αν βρίσκεται. Μια πρόταση ουσιαστικής συνύπαρξης, δημιουργίας και αντίστασης στη λήθη.
Ίσως ήρθε η ώρα, έστω και αργά, να αναζητήσουμε νέες μορφές συλλογικής δράσης, να ξαναβρούμε το νήμα της δημιουργικής αντίστασης, να διεκδικήσουμε και πάλι τον τόπο μας ως φορέα πολιτισμού και ουσίας. Γιατί η μεγαλύτερη ήττα δεν είναι η ερήμωση, αλλά η αποδοχή της ως αναπόφευκτης μοίρας.

Νίκος Κυριαζής
Δημοσιογράφος - Θεολόγος -
MSc Εγκληματολογίας και Κανονικού Δικαίου-
Διαχειριστής ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ-NEWS