Η Ορεινή Αχαΐα δεν ερημώνει απλώς – αργοπεθαίνει σιωπηλά. Τα χωράφια ακαλλιέργητα, οι νέοι να φεύγουν και οι αγρότες που επιμένουν μοιάζουν ...
Αγρότες της ορεινής Πελοποννήσου και των Καλαβρύτων αναφέρουν ότι περισσότερο λειτουργούν από πείσμα ή οικογενειακή συνήθεια, παρά από ουσιαστικό οικονομικό κίνητρο. Το τοπίο αλλάζει από χώροι ζωής και παραγωγής, τα χωριά μας γίνονται τόποι ανάμνησης.
Χρειάζεται άμεση αναστροφή της τάσης. Με στοχευμένα κίνητρα παραμονής, φορολογικά και ασφαλιστικά ελαφρύνσεις, πρόσβαση σε σύγχρονες υποδομές και κυρίως πολιτική που να σχεδιάζεται με τους ανθρώπους της υπαίθρου, όχι απλώς για αυτούς.
Το μέλλον της τροφής περνά από τα βουνά μας
Η συζήτηση για τη διατροφή του μέλλοντος δεν είναι ακαδημαϊκή. Μας αφορά άμεσα στην Ορεινή Αχαΐα, γιατί εδώ κρύβεται ένας ανεκμετάλλευτος πλούτος οι τοπικές ποικιλίες φυτών, οι μικρές εκμεταλλεύσεις, τα παραδοσιακά αγροτικά συστήματα.
Η συμμετοχή μας σε ημερίδα στην Αθήνα για την ευρωπαϊκή στρατηγική στη φυτική παραγωγή ανέδειξε την αξία των φυτών υψηλής πρωτεϊνικής αξίας – όπως οι φακές, τα ρεβίθια, τα κουκιά – αλλά και την ανάγκη να αναδειχθούν οι παραδοσιακές ποικιλίες της ελληνικής υπαίθρου, προσαρμοσμένες στο μικροκλίμα και τις ανάγκες κάθε τόπου.
Η Αχαΐα διαθέτει τέτοιους φυτογενετικούς θησαυρούς – και πρέπει να τους προστατεύσει. Με καταγραφή, ενίσχυση της τοπικής σποροπαραγωγής, σύνδεση με τη γαστρονομία και τον τουρισμό και ένταξη σε σχήματα βιολογικής ή αναγεννητικής γεωργίας.
Κτηνοτροφία στα μέτρα του τόπου – όχι των εξαγωγών
Η κτηνοτροφία στην Ορεινή Αχαΐα δεν έχει ανάγκη να γίνει «βιομηχανική» για να είναι αποδοτική. Ούτε να αντιγράψει τα μοντέλα της Βόρειας Ευρώπης. Το φυσικό τοπίο, το ανάγλυφο και το μικρό μέγεθος των εκμεταλλεύσεων επιβάλλουν μικρές μονάδες, κινητές, εκτατικές, με σεβασμό στο ζώο, στο τοπίο και στον άνθρωπο.
Η σημερινή πραγματικότητα είναι παράδοξη εισάγουμε τεράστιες ποσότητες κρέατος (μοσχαρίσιου από Ολλανδία και Γαλλία, χοιρινού από Γερμανία και Δανία) και οι Έλληνες παραγωγοί πιέζονται από χαμηλές τιμές, υψηλά κόστη και υπερρυθμιστικό πλαίσιο. Την ίδια ώρα, η Μεσογειακή διατροφή, αναγνωρισμένη διεθνώς, προτείνει λιγότερο κρέας και περισσότερο φυτικό πλούτο – από αυτόν που ήδη διαθέτουμε.
Η Αχαΐα έχει κάθε λόγο να στηρίξει τους μικρούς της κτηνοτρόφους. Με συνέργειες, ομάδες παραγωγών, νέα σχήματα πιστοποίησης και προώθηση του τοπικού. Όχι στη μαζική εκβιομηχάνιση. Ναι στη βιωσιμότητα, την ποιότητα και τη σύνδεση με το τοπίο.
Η αγροτική γη μένει άσπαρτη και έρημη
Στην Ορεινή Αχαΐα, όλο και περισσότερα χωράφια μένουν ακαλλιέργητα. Οι παραγωγοί λιγοστεύουν και το κόστος ξεπερνά τα έσοδα. Η αναζήτηση εργατικών χεριών αποδεικνύεται μάταιη. Οι εναπομείναντες αγρότες παλεύουν χωρίς στήριξη, ενώ η γραφειοκρατία και οι ελλείψεις στην τοπική υποδομή επιδεινώνουν το πρόβλημα.
Χάνεται η τοπική βιοποικιλότητα
Παραδοσιακές ποικιλίες που άντεξαν για γενιές, σήμερα εξαφανίζονται. Η Ορεινή Αχαΐα είχε πλούσια γενετική ποικιλία σε όσπρια, σιτηρά, καρπούς και κηπευτικά. Πολλές από αυτές τις ποικιλίες προσφέρουν εξαιρετική διατροφική αξία και προσαρμοστικότητα στο κλίμα. Η στήριξη της τοπικής σποροπαραγωγής και η διατήρηση της αγροτικής γνώσης είναι ζήτημα επιβίωσης.
Όχι άλλη κτηνοτροφία με αντιγραφή μεθόδων και φυλών
Τα βιομηχανικά πρότυπα κτηνοτροφίας δεν ταιριάζουν στο ανάγλυφο της Αχαΐας. Η εκτατική, μικρής κλίμακας κτηνοτροφία, με προσαρμοσμένα είδη και φυλές, προσφέρει λύσεις με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και υψηλή ποιότητα. Το μέλλον βρίσκεται στις μικρές μονάδες, όχι στις εισαγόμενες πρακτικές.
Μεσογειακή διατροφή και επανεκκίνηση από το χωριό
Η Μεσογειακή διατροφή δεν είναι τάση – είναι το δικό μας πολιτιστικό και διατροφικό μοντέλο. Στηρίζεται σε φυτικά προϊόντα, ελαιόλαδο, όσπρια, βότανα, εποχικότητα και μέτρο. Τα χωριά της Αχαΐας μπορούν να ξαναγίνουν το κέντρο αυτής της ισορροπημένης προσέγγισης, αρκεί να επενδύσουμε ξανά στους δικούς μας σπόρους, στους δικούς μας παραγωγούς.
Το όνομα Καλάβρυτα αποτελεί Brand name
Ο Δήμαρχος Καλαβρύτων κ Παπαδόπουλος Θανάσης στην πρόσφατη συνεδρίαση του Επιμελητήριου στα Καλάβρυτα ανέφερε «Το όνομα Καλάβρυτα αποτελεί πλέον Εθνικό και έξω από τα εθνικά σύνορα Brand name. Κάθε προϊόν που το αναγράφει αυξάνει την αξία του. Το στοίχημα είναι πως θα το περιφρουρήσουμε από ανήθικές εμπορικές πρακτικές και απομιμήσεις η χρήση ψευδή».
Σχολεία χωρίς παιδιά, χωριά χωρίς αύριο
Στην ορεινή ζώνη της Αχαΐας, ολοένα και περισσότερα σχολεία κλείνουν ή λειτουργούν με ελάχιστους μαθητές. Οι οικογένειες μετακινούνται σε αστικά κέντρα, αναζητώντας καλύτερες συνθήκες. Η ερήμωση των σχολείων δεν είναι μόνο δημογραφικό ζήτημα· είναι καμπανάκι για την απουσία πολιτικής βούλησης να παραμείνει ζωντανή η ύπαιθρος.
Εγκαταλειμμένοι στάβλοι, ανεκμετάλλευτος πλούτος
Πολλές υποδομές κτηνοτροφίας – στάβλοι, αποθήκες, μαντριά – μένουν ανενεργές. Χτισμένες με κόπο και κόστος, σήμερα ρημάζουν. Ένα στοχευμένο πρόγραμμα επαναχρησιμοποίησης θα μπορούσε να δώσει ζωή σε νέους κτηνοτρόφους, αξιοποιώντας τα παλιά με νέα εργαλεία.
Νέοι αγρότες – πολλοί λίγοι, πολύ μόνοι
Τα προγράμματα για νέους αγρότες υπάρχουν στα χαρτιά, όμως δεν συνοδεύονται από υποστήριξη. Λείπει η επιμόρφωση, η καθοδήγηση, η τεχνική βοήθεια. Όσοι προσπαθούν να ξεκινήσουν στην Ορεινή Αχαΐα, συχνά τα παρατούν μπροστά σε αδιέξοδα χωροταξικά, οικονομικά, φορολογικά.
Τοπικές αγορές η χαμένη ευκαιρία
Οι τοπικοί παραγωγοί συχνά δεν έχουν πρόσβαση στους καταναλωτές. Οι αγορές χωρίς μεσάζοντες λειτούργησαν αποσπασματικά και εγκαταλείφθηκαν. Οι κάτοικοι των πόλεων ζητούν ποιοτικά τοπικά προϊόντα, όμως οι δίαυλοι είναι μπλοκαρισμένοι. Η δημιουργία τοπικών αγορών με διαφάνεια και συνέπεια μπορεί να βοηθήσει και τις δύο πλευρές.
Αγροτική εκπαίδευση ο μεγάλος απών
Χωρίς γεωργική και κτηνοτροφική εκπαίδευση, οι νέοι δεν έχουν εργαλεία να σταθούν στην ύπαιθρο. Η επαφή με την έρευνα, τις νέες τεχνολογίες και τις πρακτικές του σήμερα είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Η ίδρυση ή η επανενεργοποίηση αγροτικών σχολών σε περιοχές όπως η Ορεινή Αχαΐα είναι επένδυση με μακροχρόνιο αντίκρισμα.
Τοπικές πρωτοβουλίες υπάρχουν – αλλά σιωπηλά
Μικρές ομάδες παραγωγών, άνθρωποι που καλλιεργούν ξεχασμένες ποικιλίες ή επαναφέρουν ήπιες κτηνοτροφικές πρακτικές, υπάρχουν. Συχνά όμως δρουν στο περιθώριο, χωρίς προβολή ή στήριξη. Είναι καιρός η Τοπική Αυτοδιοίκηση να τους φέρει στο προσκήνιο, να τους δικτυώσει, να αναδείξει παραδείγματα που εμπνέουν.
Συντακτική ομάδα ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ-NEWS και εφημερίδας ΩΡΑ των ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.