Γράφει ο Νίκος Κυριαζής Μια άγνωστη αλλά συγκλονιστική πτυχή της ιστορίας των Καλαβρύτων έρχεται στο φως μέσα από το λεπτομερές, δακτυλογραφ...
Μια άγνωστη αλλά συγκλονιστική πτυχή της ιστορίας των Καλαβρύτων έρχεται στο φως μέσα από το λεπτομερές, δακτυλογραφημένο κείμενο του μακαριστού Μητροπολίτη πρώην Αλεξανδρουπόλεως Κωνστάντιου Χρόνη — ενός ανθρώπου που στις πιο σκοτεινές ώρες του πολέμου επέδειξε σπάνιο θάρρος, ψυχραιμία και βαθύτατο ανθρωπισμό. Η έκθεσή του, εντοπισμένη στο αρχείο του Παναγιώτη Κανελλοπούλου, αποτελεί μια άμεση και ανεκτίμητη ιστορική μαρτυρία.
Ποιος ήταν ο Κωνστάντιος Χρόνης
Ο Κωνστάντιος Χρόνης, ιερομόναχος και έπειτα Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως, υπήρξε κληρικός με εξαιρετική μόρφωση, ρητορική δύναμη και έντονη ποιμαντική παρουσία. Κατά τη διάρκεια της Βουλγαρικής κατοχής στην Ανατολική Μακεδονία (1941–1944) απελάθηκε από την Καβάλα και αποσπάστηκε στην Μητρόπολη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας ως ιεροκήρυκας Φιλίππων και Νεαπόλεως.
Η παρουσία του στα ορεινά χωριά της Αχαΐας συνέπεσε με τα πιο κρίσιμα γεγονότα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην περιοχή και η συμβολή του αποδείχθηκε σωτήρια.
Λειτουργώντας την αξιοπρέπεια: Στήριξη στους αιχμαλώτους
Στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως των Ιταλών στα Καλάβρυτα, ο νεαρός τότε π. Κωνστάντιος έγινε ο μόνος άνθρωπος που έμπαινε συστηματικά για να λειτουργήσει και να στηρίξει τους αιχμαλώτους. Με διακριτικότητα και με τη βοήθεια διερμηνέων, έβρισκε τρόπο να μεταφέρει ελπίδα και πληροφορίες που ανύψωναν το ηθικό των κρατουμένων.
Όταν οι Σύμμαχοι πραγματοποίησαν την απόβαση στη Βόρεια Αφρική, εκείνος φρόντισε να το μάθουν, ψιθυρίζοντας το μήνυμα κατά την ώρα της διανομής του αντιδώρου. Για τους φυλακισμένους, η Θεία Λειτουργία έγινε ημέρα προσδοκίας και ανάσας ζωής.
Συσσίτια, έρανοι και καθημερινός αγώνας για την επιβίωση
Μετά το 1942, η ορεινή ζώνη των Καλαβρύτων αποκλείστηκε από παντού. Ο π. Κωνστάντιος ίδρυσε συσσίτιο στο Σκεπαστό και έκανε εράνους για τους άπορους, μετατρέποντας την εκκλησιαστική του διακονία σε οργανωμένη κοινωνική μέριμνα.
Η αποστολή ζωής: Η απελευθέρωση των Γερμανών αιχμαλώτων
Τον Νοέμβριο του 1943, λίγο πριν από την τραγωδία, ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων του ζήτησε να μεταβεί στο αρχηγείο των ανταρτών στο Σκεπαστό και να εκλιπαρήσει για την απελευθέρωση Γερμανών αιχμαλώτων.
Οι φόβοι για αντίποινα ήταν έντονοι.
Η συζήτηση με τους αντάρτες ήταν θυελλώδης και η απάντηση αρνητική. Ο π. Κωνστάντιος προειδοποίησε τότε τον λαό με τα ιστορικά λόγια:
«Όταν μάθετε πως έρχονται οι Γερμανοί, να φύγετε. Θα σας εκτελέσουν. Θα διαγράψουν την περιοχή από τον χάρτη».
Η πρόβλεψη αυτή επαληθεύτηκε με τραγικό τρόπο στις 13 Δεκεμβρίου 1943.
Στους τόπους της τραγωδίας
Όταν έφτασε στα Καλάβρυτα, τρεις εβδομάδες μετά το ολοκαύτωμα, οι γυναίκες βρίσκονταν ακόμη σε κατάσταση αλλοφροσύνης και η φρίκη ήταν διάχυτη παντού.
Για ενάμιση μήνα ο ίδιος αγωνίστηκε στο πλευρό τους για να ενταφιαστούν οι εκατοντάδες εκτελεσμένοι άντρες, σε συνθήκες που ξεπερνούν τα όρια της ανθρώπινης αντοχής.
Την ίδια στιγμή, η πείνα θέριζε. Παρά τις αυστηρές γερμανικές απαγορεύσεις, ο π. Κωνστάντιος δεν σταμάτησε να αιτείται άδεια για τη μεταφορά τροφίμων. Ταξίδεψε πεζός μέχρι Πάτρα και Κόρινθο και τελικά κατόρθωσε το ακατόρθωτο: να επιτραπεί η μεταφορά δεκάδων χιλιάδων οκάδων τροφίμων, σαπουνιού, παιδικών και γυναικείων υποδημάτων.
Ο Σουηδός εκπρόσωπος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, Χανς Ερενστράλε, του έστειλε ευχαριστήρια επιστολή, εκφράζοντας τον θαυμασμό του για τον «ακούραστο κόπο και την απέραντη υπομονή» του.
Η κρίσιμη συνάντηση με τον Άρη Βελουχιώτη
Όταν οι αντάρτες αποφάσισαν να ανατινάξουν τη γραμμή του οδοντωτού — πράξη που θα καταδίκαζε τα Καλάβρυτα σε ολοκληρωτική πείνα — ο π. Κωνστάντιος ξεκίνησε πεζός για τα Τρόπαια Γορτυνίας, ζητώντας να δει τον Άρη Βελουχιώτη.
Ο αρχικαπετάνιος του ΕΛΑΣ, πιστεύοντας λανθασμένες πληροφορίες για τη δυνατότητα μεταφοράς στρατευμάτων μέσω του οδοντωτού, αρχικά αρνήθηκε να τον δεχτεί.
Όταν όμως άκουσε την πραγματική διάσταση, αναγνώρισε την πλάνη, ζήτησε συγγνώμη και ανακάλεσε αμέσως την εντολή.
Έτσι, ο μικρός σιδηρόδρομος - μοναδική οδός μεταφοράς τροφίμων - σώθηκε.
Η παρακαταθήκη
Μετά τον πόλεμο, ο Κωνστάντιος Χρόνης συνέχισε να διακονεί με την ίδια αφοσίωση, αναλαμβάνοντας αργότερα τη Μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως, όπου έμεινε γνωστός για την ποιμαντική του εγρήγορση, τη σεμνότητα και τη φροντίδα του για τους απλούς ανθρώπους.
Ο βίος και το έργο του αποδεικνύουν πως, ακόμη και στις πιο σκοτεινές εποχές, ο άνθρωπος μπορεί να γίνει φορέας φωτός.
Και πως η πίστη, όταν ενώνεται με την πράξη, μπορεί να σώσει ζωές και να χαράξει ανεξίτηλο ίχνος στην ιστορία.
Δεν υπάρχουν σχόλια