Στα Καλάβρυτα, εκεί όπου η ιστορία του τόπου δεν γράφεται σε βιβλία αλλά χαράσσεται στις καρδιές των ανθρώπων, η Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου αποκτά...
Το Κοιμητήριο δεν φιλοξενεί απλώς μια εκδήλωση. Γίνεται ο ίδιος ο καμβάς της μνήμης. Μια υπαίθρια ιστορία που επιχειρεί να μιλήσει για όσα δεν χωρά το στόμα, για όσα οι γενιές φέρουν σιωπηλά, σαν άβατο βάρος.
Οι φωτογραφίες που κοιτούν πίσω - και μπροστά
Στην έκθεση παρουσιάζονται 28 ασπρόμαυρες φωτογραφίες, μεγάλων διαστάσεων. Όχι απλά πορτρέτα· αλλά στιγμές από το βλέμμα των επιζώντων και των χηρών, εκείνων που κάθε χρόνο ανεβαίνουν τον δικό τους Γολγοθά. Οι άντρες και οι γυναίκες αυτοί δεν στέκονται μόνο ως μάρτυρες της Ιστορίας. Στέκονται ως η προσωποποίηση της αντοχής.
Το βλέμμα τους δεν ζητά εκδίκηση. Ζητά να μην ξεχαστεί.
Να μην σβήσει η «γραμμή αίματος» που ξεκινά από το Λόφο του Καππή και φτάνει μέχρι σήμερα.
Ο φακός του Φάνη Παπαγεωργίου αποτυπώνει ό,τι συχνά οι λέξεις αδυνατούν: τον ανθρώπινο πόνο που μεταμορφώνεται σε καθήκον μνήμης. Το Κοιμητήριο των Καλαβρύτων, από τόπος ανάπαυσης, αναδεικνύεται σε τόπο ζωντανής ιστορίας. Εκεί όπου κάθε όνομα στην πέτρα αφηγείται μια οικογενειακή τραγωδία.
Το ντοκιμαντέρ που κάνει την ιστορία να αναπνέει
«Τα τελευταία γενέθλια» δεν είναι απλώς ένα ντοκιμαντέρ. Είναι μια κατάθεση ψυχής.
Ο Πάνος Τσαπάρας καταγράφει με συγκλονιστικό τρόπο και μοναδική ευαισθησία, τις μαρτυρίες παιδιών που, το 1943, ήταν μικρότερα των 14 ετών. Παιδιά που γλίτωσαν από τις σφαίρες, αλλά ποτέ από τη μνήμη. Παιδιά που δεν τους χαρίστηκε η ζωή· τους δόθηκε σαν άλυτο βάρος, σαν ισόβια «επόμενη ημέρα».
Το 1996, ώριμοι πλέον ενήλικες, θυμούνται. Και στην αφήγησή τους δεν υπάρχει δράμα για εντυπωσιασμό. Υπάρχει μόνο η βαριά αλήθεια: πως ό,τι απέμεινε μετά το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, ήταν παιδιά που έμαθαν να μεγαλώνουν μέσα στον αφανισμό.
Η ιδέα για τη συλλογή αυτών των μαρτυριών ανήκει στη Γιώτα Κωνσταντοπούλου, ενώ το σενάριο, η σκηνοθεσία και η μουσική φέρουν την υπογραφή του Πάνου Τσαπάρα. Το αποτέλεσμα είναι ένα έργο που στέκεται με σεβασμό απέναντι στην ιστορία και με συγκλονιστική απλότητα απέναντι στον άνθρωπο.
Ο δημιουργός υπενθυμίζει πως ο πόλεμος δεν έχει εθνικότητα. Πως χτυπά με την ίδια αγριότητα, όπου κι αν βρεθεί. Και πως κάθε Ολοκαύτωμα, ανεξαρτήτως τόπου, οικοδομεί το ίδιο πανανθρώπινο χρέος: να μην επιτραπεί η λήθη.
Στα Καλάβρυτα, αυτή η υπενθύμιση δεν είναι θεωρία. Είναι καθημερινότητα, είναι αέρας, είναι το ίδιο το τοπίο.
Η έκθεση και το ντοκιμαντέρ δεν επιχειρούν απλώς να παρουσιάσουν στιγμές. Επιχειρούν να βάλουν τον θεατή στη θέση εκείνων που έζησαν την απώλεια. Να νιώσει το ρίγος του χώρου. Να αφουγκραστεί τις φωνές που ταξιδεύουν από το 1943 μέχρι σήμερα.
Και πάνω από όλα, να θυμίσουν κάτι βαθιά ανθρώπινο:
ότι πίσω από κάθε μνημείο υπάρχει ένα βλέμμα, μια οικογένεια, μια ιστορία που ζητά να ειπωθεί ξανά και ξανά.
για το ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ-NEWS
Νίκος Κυριαζής
Δεν υπάρχουν σχόλια