Εδώ και σχεδόν δύο αιώνες, τα Ελληνικά Ταχυδρομεία αποτελούν έναν ζωντανό οργανισμό επικοινωνίας, ενότητας και προσφοράς. Εκατομμύρια γράμμ...
Αν και στην εποχή του διαδικτύου η αποστολή επιστολών δεν έχει πια τον ίδιο ρομαντισμό και τη σημασία του παρελθόντος, τα ΕΛΤΑ συνεχίζουν να «ζουν» και να προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες. Είναι η αρχαιότερη Δημόσια Υπηρεσία της χώρας, με σημαντική συμβολή στην οικονομική, πολιτιστική και περιφερειακή ανάπτυξη της Ελλάδας.
Από τους Αγγελιοφόρους στους Ταχυδρόμους
Η ανάγκη επικοινωνίας υπήρχε από την αρχαιότητα. Πριν από την ύπαρξη οργανωμένου ταχυδρομείου, τη μεταφορά μηνυμάτων αναλάμβαναν αγγελιοφόροι, που θεωρούνται οι πρόδρομοι των σημερινών ταχυδρόμων. Στην ελληνική μυθολογία, ο θεός Ερμής είναι ο πρώτος συμβολικός «ταχυδρόμος».
Κατά τη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή περίοδο, εμφανίζεται η πρώτη μορφή οργανωμένης ταχυδρομικής δραστηριότητας για κρατικές ανάγκες. Στην Τουρκοκρατία, προύχοντες και προεστοί μετέφεραν αλληλογραφία μέσω ιδιωτικών αγγελιαφόρων, χωρίς όμως να υπάρχει ενιαία υπηρεσία.
Οι Πρώτες Προσπάθειες Οργάνωσης (1821–1828)
Με την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, οι ανάγκες επικοινωνίας του αγώνα επέβαλαν τη δημιουργία οργανωμένου ταχυδρομείου. Στην αρχή, τη μεταφορά επιστολών αναλάμβαναν οι λεγόμενοι γραμματοφόροι ή πεζόδρομοι, που εκτελούσαν εντολές των τοπικών αρχών ή ακόμη και του κράτους.
Το 1821, ο Δημήτριος Υψηλάντης προσπάθησε να θέσει τάξη στο ταχυδρομικό σύστημα, ενώ ο Θεόδωρος Νέγρης, στη Συνέλευση της Άμφισσας, πρότεινε την υιοθέτηση του τουρκικού συστήματος «ποδοκόπι». Ένα χρόνο αργότερα, η Πελοποννησιακή Γερουσία απέκτησε 15 άλογα για τη μεταφορά ειδήσεων και διαταγών.
Το 1823, μετά από εισήγηση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, οργανώθηκε το πρώτο τακτικό έφιππο ταχυδρομείο, με υπεύθυνο τον Αθανάσιο Καρδαρά. Παρά τις προσπάθειες αξιωματικών όπως ο Στάνχοουπ και ο Φαβιέρος, το Γενικό Ταχυδρομείο δεν ιδρύθηκε τότε λόγω έλλειψης οργάνωσης και πολιτικών εμποδίων.
 |
| Τα πρώτα ελληνικά γραμματόσημα που τυπώθηκαν στο Παρίσι |
Η Ίδρυση του Γενικού Ταχυδρομείου (1828)
Το όραμα έγινε πραγματικότητα το 1828, όταν ο Ιωάννης Καποδίστριας, πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας, υπέγραψε στον Πόρο το ψήφισμα ΙΖ΄ «περί συστάσεως τακτικής ταχυδρομικής συγκοινωνίας».
Με αυτή την πράξη ιδρύθηκε το «Γενικόν Ταχυδρομείον», θέτοντας τα θεμέλια της σύγχρονης ταχυδρομικής υπηρεσίας.
Αρχικά λειτούργησαν πέντε κεντρικά γραφεία σε Άργος, Τρίπολη, Επίδαυρο, Αίγινα και Σύρο. Εννέα πεζοί και δεκαέξι έφιπποι ταχυδρόμοι μετέφεραν αλληλογραφία σε ολόκληρη τη χώρα, υπό δύσκολες συνθήκες.
Πρώτος Γενικός Διευθυντής διορίστηκε ο Αλέξιος Λουκόπουλος, ο οποίος, μαζί με τον Δημήτριο Περρούκα, συνέταξε τον πρώτο Κανονισμό των Ταχυδρομείων.
Ο Κανονισμός προέβλεπε:
- τον καθορισμό ταχυδρομικών τελών,
- τη λειτουργία πλοιαρίου για τη γραμμή Αίγινα–Επίδαυρος,
- τον διορισμό 25 υπαλλήλων,
- και την ίδρυση 15 νέων ταχυδρομικών γραφείων στην Πελοπόννησο μεταξύ των οποίων και στα Καλάβρυτα.
Οι Πρώτες Δυσκολίες και Ο «Κανονισμός της Αίγινας»
Η γεωγραφική πολυμορφία και η έλλειψη συγκοινωνιακών υποδομών καθιστούσαν το έργο των ταχυδρόμων δύσκολο και επικίνδυνο. Οι ληστρικές επιδρομές στη στεριά και οι πειρατείες στη θάλασσα αποτελούσαν σοβαρή απειλή.
Για τις θαλάσσιες συγκοινωνίες δημιουργήθηκαν δύο βασικά δρομολόγια:
Πόρος–Ναύπλιο–Σύρος, με τα μπρίκια «Λυκούργος» και «Θρασύβουλος»,
Αίγινα–Πόρος, με το ατμόπλοιο «Ερμής», το οποίο αργότερα μετονομάστηκε «Μαξιμιλιανός».
Το 1829, ο Καποδίστριας ενέκρινε τον «Κανονισμό της Αίγινας», που εισήγαγε νεωτερισμούς στη λειτουργία του ταχυδρομείου. Για πρώτη φορά:
τα τέλη υπολογίζονταν με βάση το βάρος και όχι την απόσταση,
και πληρώνονταν από τον αποστολέα αντί για τον παραλήπτη.
Αν και στην αρχή η υπηρεσία δεν κέρδισε άμεσα την εμπιστοσύνη του κοινού, ο Καποδίστριας έθεσε τα θεμέλια ενός θεσμού που θα συνδεόταν αναπόσπαστα με την πορεία του ελληνικού κράτους.
Τα Ελληνικά Ταχυδρομεία Σήμερα
Σήμερα, τα ΕΛΤΑ βρίσκονται σε μια μεταβατική και κρίσιμη περίοδο. Υπό το βάρος του ψηφιακού μετασχηματισμού και της μείωσης της παραδοσιακής αλληλογραφίας, ο οργανισμός προχωρά σε κλείσιμο δεκάδων καταστημάτων σε όλη τη χώρα.
Η απόφαση αυτή, αν και παρουσιάζεται ως «αναδιάρθρωση» και «εξορθολογισμός του δικτύου», έχει σοβαρές κοινωνικές επιπτώσεις: χωριά και μικρές πόλεις μένουν χωρίς ταχυδρομείο, στερούμενα μια από τις ελάχιστες δημόσιες υπηρεσίες που τους απέμεναν.
Για τους κατοίκους της υπαίθρου, το ταχυδρομείο δεν είναι απλώς ένα σημείο εξυπηρέτησης· είναι χώρος επικοινωνίας, ανθρώπινης επαφής και κοινωνικής συνοχής. Το κλείσιμό του σηματοδοτεί ένα ακόμη βήμα προς την ερημοποίηση της επαρχίας, την απομόνωση ηλικιωμένων και την απώλεια ενός θεσμού που επί σχεδόν δύο αιώνες υπήρξε συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο κράτος και τον πολίτη.
Σε μια εποχή που οι αποστάσεις μικραίνουν ψηφιακά, οι πραγματικές αποστάσεις στην ελληνική περιφέρεια φαίνεται να μεγαλώνουν ξανά.
Από τους αγγελιοφόρους της αρχαιότητας έως τη σημερινή εποχή των ταχυμεταφορών και της ψηφιακής επικοινωνίας, τα Ελληνικά Ταχυδρομεία έχουν γράψει τη δική τους ξεχωριστή ιστορία.
Με πλούσια παράδοση, κοινωνική προσφορά και συνεχή προσαρμογή στις ανάγκες κάθε εποχής, παραμένουν ένας θεσμός ταυτισμένος με την ίδια την εξέλιξη του ελληνικού κράτους.
Το ζητούμενο σήμερα δεν είναι απλώς η επιβίωσή τους, αλλά η διατήρηση του ρόλου τους ως φορέα κοινωνικής παρουσίας και δημόσιας εγγύησης σε κάθε γωνιά της χώρας.
«Τα Ελληνικά Ταχυδρομεία δεν είναι απλώς ένας οργανισμός· είναι η ζωντανή ιστορία και η φωνή της ελληνικής επαρχίας.»
για το ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ-NEWS
Νίκος Κυριαζής
Δεν υπάρχουν σχόλια