Ο Ελληνικός Σταθμός Ατμοσφαιρικών Αερολυμάτων και Κλιματικής Αλλαγής Χελμός, γνωστός διεθνώς ως Helmos Hellenic Atmospheric Aerosol and Clim...
Στρατηγική Τοποθεσία και Αποστολή
Η στρατηγική θέση του σταθμού στο όρος Χελμός του επιτρέπει να παρακολουθεί με ακρίβεια και αντιπροσωπευτικότητα τις περιβαλλοντικές μεταβολές τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η ελληνική βουνοκορφή θεωρείται ιδανική για έρευνα σχετικά με τα νέφη και το κλίμα. Βρίσκεται στο σταυροδρόμι πολλών διαφορετικών ρευμάτων αέρα και σε ένα «θερμό κλίμα», το οποίο, όπως και η Αρκτική, αλλάζει πολύ πιο γρήγορα σε σύγκριση με τον παγκόσμιο μέσο όρο. Αυτό επιτρέπει σε σωματίδια σχεδόν οποιουδήποτε είδους να αλληλεπιδρούν με τα νέφη, από τον καπνό των πυρκαγιών μέχρι τη ρύπανση και τα σωματίδια υψηλής επεξεργασίας από την ηπειρωτική Ευρώπη, μέχρι το θαλασσινό αλάτι από τη Μεσόγειο και τη σκόνη από τη Σαχάρα, μέχρι τη γύρη, τα βακτήρια και τα σπόρια μυκήτων που μεταφέρονται από χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά ή από το δάσος από κάτω.
Η κύρια αποστολή του είναι η συλλογή, ανάλυση και διάδοση δεδομένων για τα ατμοσφαιρικά αερολύματα και την κλιματική αλλαγή, παρέχοντας σημαντικές πληροφορίες σε ερευνητές, επιστήμονες και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Με τον τρόπο αυτό, συμβάλλει στη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων για το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Μοναδικά Χαρακτηριστικά και Επιστημονική Αξία
Η θέση του σταθμού επιτρέπει τη διεξαγωγή μετρήσεων που δεν επηρεάζονται από τοπικές πηγές ρύπανσης, όπως η βιομηχανία και οι μεταφορές, προσφέροντας δεδομένα από το αδιατάρακτο ατμοσφαιρικό υπόβαθρο. Έτσι, προσφέρει μια αξιόπιστη εικόνα για τις ευρύτερες ανθρωπογενείς επιδράσεις στην ατμόσφαιρα και το κλίμα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Μεσόγειο. Αυτά τα χαρακτηριστικά καθιστούν τον Σταθμό του Χελμού μοναδικό σε κλίμακα και θέση στην Ανατολική Μεσόγειο και εξαιρετικά πολύτιμο για την κατανόηση των εξελίξεων που σχετίζονται με το κλίμα και την ατμόσφαιρα, ενώ συμμετέχει και σε σημαντικά επιστημονικά πειράματα σχετικά με τις βροχοπτώσεις, τη νεφοκάλυψη και άλλα φαινόμενα.
Εξοπλισμός και Ερευνητική Δραστηριότητα
Οι μετρήσεις για τις ατμοσφαιρικές παραμέτρους και τα αέρια που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή ξεκίνησαν στον Χελμό στα τέλη του 2015. Ο σταθμός διαθέτει υπερσύγχρονο εξοπλισμό και επιστημονικά όργανα, επιτρέποντας ολοκληρωμένη έρευνα για τα αερολύματα: μελετώνται η προέλευση, η σύσταση και η συμπεριφορά τους στην ατμόσφαιρα, καθώς και οι επιδράσεις τους στις κλιματικές αλλαγές, τη δημόσια υγεία και τα οικοσυστήματα. Η συνεχής παρακολούθηση και ανάλυση των δεδομένων προσφέρει πολύτιμες γνώσεις για τις περιβαλλοντικές προκλήσεις της εποχής μας.
Συμβολή στην Επιστήμη και την Κοινωνία
Ο Ελληνικός Σταθμός Ατμοσφαιρικών Αερολυμάτων και Κλιματικής Αλλαγής Χελμός αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εθνικής και παγκόσμιας προσπάθειας κατανόησης και αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Με την ερευνητική του δραστηριότητα και τη δέσμευση στην επιστημονική αριστεία, έχει καθιερωθεί ως ηγετικός φορέας στην ατμοσφαιρική έρευνα στην Ελλάδα.
Εκτός από την έρευνα, το αστεροσκοπείο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση του κοινού αναφορικά με τα κλιματικά ζητήματα. Μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα, σεμινάρια και διαδραστικές δράσεις ενημερώνει το κοινό και ενισχύει την περιβαλλοντική συνείδηση, ιδιαίτερα στις νεότερες γενιές.
Ο σταθμός διατηρεί δυνατές συνεργασίες με πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και διεθνείς οργανισμούς, ενώ η ανταλλαγή γνώσης και η συμμετοχή σε ερευνητικά δίκτυα ενισχύουν τη διεθνή του παρουσία και αξιοπιστία. Ερευνητές από διάφορους τομείς χρησιμοποιούν τα δεδομένα του για τις μελέτες τους, καθιστώντας τον Σταθμό σημείο αναφοράς για την κλιματική επιστήμη στη Μεσόγειο.
Η συνεισφορά του Σταθμού του Χελμού στην έρευνα, την εκπαίδευση και τη χάραξη πολιτικής τον καθιστά πολύτιμο πόρο για την ελληνική και διεθνή επιστημονική κοινότητα. Αποτελεί ένα ζωτικής σημασίας ίδρυμα για την παρακολούθηση των ατμοσφαιρικών συνθηκών και της κλιματικής αλλαγής, ενώ η προσήλωση στην επιστημονική έρευνα και την εκπαίδευση ενισχύει την επιρροή του στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων του παρόντος και του μέλλοντος.
Μοναδικά Χαρακτηριστικά και Επιστημονική Αξία
Η θέση του σταθμού επιτρέπει τη διεξαγωγή μετρήσεων που δεν επηρεάζονται από τοπικές πηγές ρύπανσης, όπως η βιομηχανία και οι μεταφορές, προσφέροντας δεδομένα από το αδιατάρακτο ατμοσφαιρικό υπόβαθρο. Έτσι, προσφέρει μια αξιόπιστη εικόνα για τις ευρύτερες ανθρωπογενείς επιδράσεις στην ατμόσφαιρα και το κλίμα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Μεσόγειο. Αυτά τα χαρακτηριστικά καθιστούν τον Σταθμό του Χελμού μοναδικό σε κλίμακα και θέση στην Ανατολική Μεσόγειο και εξαιρετικά πολύτιμο για την κατανόηση των εξελίξεων που σχετίζονται με το κλίμα και την ατμόσφαιρα, ενώ συμμετέχει και σε σημαντικά επιστημονικά πειράματα σχετικά με τις βροχοπτώσεις, τη νεφοκάλυψη και άλλα φαινόμενα.
Εξοπλισμός και Ερευνητική Δραστηριότητα
Οι μετρήσεις για τις ατμοσφαιρικές παραμέτρους και τα αέρια που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή ξεκίνησαν στον Χελμό στα τέλη του 2015. Ο σταθμός διαθέτει υπερσύγχρονο εξοπλισμό και επιστημονικά όργανα, επιτρέποντας ολοκληρωμένη έρευνα για τα αερολύματα: μελετώνται η προέλευση, η σύσταση και η συμπεριφορά τους στην ατμόσφαιρα, καθώς και οι επιδράσεις τους στις κλιματικές αλλαγές, τη δημόσια υγεία και τα οικοσυστήματα. Η συνεχής παρακολούθηση και ανάλυση των δεδομένων προσφέρει πολύτιμες γνώσεις για τις περιβαλλοντικές προκλήσεις της εποχής μας.
Συμβολή στην Επιστήμη και την Κοινωνία
Ο Ελληνικός Σταθμός Ατμοσφαιρικών Αερολυμάτων και Κλιματικής Αλλαγής Χελμός αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εθνικής και παγκόσμιας προσπάθειας κατανόησης και αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Με την ερευνητική του δραστηριότητα και τη δέσμευση στην επιστημονική αριστεία, έχει καθιερωθεί ως ηγετικός φορέας στην ατμοσφαιρική έρευνα στην Ελλάδα.
Εκτός από την έρευνα, το αστεροσκοπείο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση του κοινού αναφορικά με τα κλιματικά ζητήματα. Μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα, σεμινάρια και διαδραστικές δράσεις ενημερώνει το κοινό και ενισχύει την περιβαλλοντική συνείδηση, ιδιαίτερα στις νεότερες γενιές.
Ο σταθμός διατηρεί δυνατές συνεργασίες με πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και διεθνείς οργανισμούς, ενώ η ανταλλαγή γνώσης και η συμμετοχή σε ερευνητικά δίκτυα ενισχύουν τη διεθνή του παρουσία και αξιοπιστία. Ερευνητές από διάφορους τομείς χρησιμοποιούν τα δεδομένα του για τις μελέτες τους, καθιστώντας τον Σταθμό σημείο αναφοράς για την κλιματική επιστήμη στη Μεσόγειο.
Η συνεισφορά του Σταθμού του Χελμού στην έρευνα, την εκπαίδευση και τη χάραξη πολιτικής τον καθιστά πολύτιμο πόρο για την ελληνική και διεθνή επιστημονική κοινότητα. Αποτελεί ένα ζωτικής σημασίας ίδρυμα για την παρακολούθηση των ατμοσφαιρικών συνθηκών και της κλιματικής αλλαγής, ενώ η προσήλωση στην επιστημονική έρευνα και την εκπαίδευση ενισχύει την επιρροή του στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων του παρόντος και του μέλλοντος.
Μεγάλης Κλίμακας Ευρωπαϊκό Πείραμα Κλιματικής Έρευνας στα Καλάβρυτα
Η Εκστρατεία CHOPIN και το Πρόγραμμα CleanCloud στον Ερευνητικό Σταθμό Δημόκριτος στον Χελμό
Από το περασμένο έτος, στα Καλάβρυτα λαμβάνει χώρα ένα μοναδικό, μεγάλης κλίμακας ευρωπαϊκό πείραμα με σκοπό τη μελέτη και κατανόηση κρίσιμων πτυχών της κλιματικής αλλαγής και της αλληλεπίδρασης ατμοσφαιρικών παραγόντων. Στο επίκεντρο βρίσκεται ο Ερευνητικός Σταθμός Δημόκριτος, στην κορυφή του Χελμού, όπου το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Ραδιενέργειας και Τεχνολογίας Αερολυμάτων για τις Ατμοσφαιρικές και Κλιματικές Επιπτώσεις (ENRACT) του Εθνικού Κέντρου Φυσικών Επιστημών “Δημόκριτος” συντονίζει, μαζί με διεθνείς επιστημονικούς εταίρους, μια πολυδιάστατη ερευνητική εκστρατεία.
Οργάνωση και Συντονισμός
Το ENRACT, υπό την καθοδήγηση του Δρ. Κ. Ελευθεριάδη, φιλοξενεί και συντονίζει σε συνεργασία με τον Δρ. Α. Νένες (EPFL/ΙΤΕ) και τον Δρ. Ούλας Ιμ (Πανεπιστήμιο Aarhus) το ευρωπαϊκό πρόγραμμα CleanCloud καθώς και τη μεγάλη πειραματική εκστρατεία CHOPIN (Cleancloud Helmos Orographic Site Experiment). Η δράση αυτή εντάσσεται στον Ελληνικό Σταθμό Ατμοσφαιρικών Αερολυμάτων και Κλιματικής Αλλαγής Χελμού, που βρίσκεται σε υψόμετρο 2.134 μέτρων, αλλά και σε άλλες επιλεγμένες τοποθεσίες χαμηλότερου υψομέτρου στις εγκαταστάσεις του χιονοδρομικού κέντρου Καλαβρύτων.
Η Σημασία της Τοποθεσίας
Η γεωγραφική θέση του σταθμού, στο σταυροδρόμι των κύριων αέριων μαζών της Ανατολικής Μεσογείου και συχνά εντός νεφώσεων, τον καθιστά ιδανικό για έρευνα πάνω στα σύννεφα και το κλίμα. Η θέση του στην ελεύθερη τροπόσφαιρα, με περιορισμένη επίδραση επιφανειακής ρύπανσης, προσφέρει ένα αντιπροσωπευτικό ατμοσφαιρικό υπόβαθρο για την περιοχή, γεγονός που υπογραμμίζει τη μοναδικότητα και την ερευνητική του αξία.
Στόχοι της Εκστρατείας CHOPIN
Η καμπάνια CHOPIN συγκεντρώνει πάνω από 50 επιστήμονες από περισσότερες από 10 ευρωπαϊκές ερευνητικές ομάδες. Βασικός στόχος είναι η εις βάθος κατανόηση των μηχανισμών σχηματισμού και εξέλιξης νεφών, καθώς και των αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στα αερολύματα και τα σύννεφα. Τα αποτελέσματα θα προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για τις αλλαγές σε κρίσιμες ατμοσφαιρικές παραμέτρους, ειδικά υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής.
Τεχνικές και Ερευνητικές Μέθοδοι
• Επιτόπιες μετρήσεις στον σταθμό και σε βοηθητικές τοποθεσίες
• Τηλεπισκόπηση με ραντάρ και lidar
• Χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών
• Ανυψούμενα δεμένα αερόστατα
• Προηγμένα υπολογιστικά μοντέλα προσομοίωσης
Η εκτεταμένη υποδομή και ο εξοπλισμός φιλοξενούνται τόσο στον σταθμό Δημόκριτος στην κορυφή του Χελμού όσο και σε άλλες τοποθεσίες εντός των εγκαταστάσεων του χιονοδρομικού κέντρου. Η λειτουργία του επιστημονικού εξοπλισμού και η εκτέλεση των μετρήσεων υποστηρίζονται από το προσωπικό του χιονοδρομικού κέντρου, με καθοριστική συμβολή του γενικού διευθυντή κ. Α. Άγριου και του δημάρχου Καλαβρύτων κ. Α. Παπαδόπουλου.
Ρυθμιστική Εποπτεία και Αδειοδοτήσεις
Όλες οι πτητικές και τηλεπισκοπικές δραστηριότητες του πειράματος πραγματοποιούνται υπό την επίβλεψη και με τις σχετικές άδειες των αρμόδιων αρχών: της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, της Πολεμικής Αεροπορίας, του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας και της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων. Αυτό διασφαλίζει την ομαλή, ασφαλή και νόμιμη διεξαγωγή της επιστημονικής έρευνας.
Η εκστρατεία CHOPIN αποτελεί ένα υπόδειγμα διεπιστημονικής συνεργασίας και καινοτόμου έρευνας, αναδεικνύοντας τη σημασία των επιστημονικών υποδομών του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος στην περιοχή των Καλαβρύτων. Τα αποτελέσματα του πειράματος αναμένεται να συμβάλουν καίρια στην κατανόηση των ατμοσφαιρικών διεργασιών που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, προσφέροντας επιστημονική γνώση με ευρωπαϊκή και διεθνή εμβέλεια.
Επετειακή δράση για τα 10 χρόνια του Ερευνητικού Σταθμού
Δέκα χρόνια συμπληρώνονται φέτος απ’ την έναρξη λειτουργίας στον Χελμό του Επιστημονικού Σταθμού Κλιματικής και Ατμοσφαιρικής Έρευνας του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» και το Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου ερευνητές του «Δημόκριτου» θα επισκεφθούν στα Καλάβρυτα και στη συνέχεια θα ξεναγηθούν στις εγκαταστάσεις του ερευνητικού Σταθμού.
Η επετειακή εκδήλωση για τα 10 χρόνια της καινοτόμου έρευνας στον Χελμό θα ξεκινήσει με καλωσόρισμα των ερευνητών απ’ τον Δήμαρχο Καλαβρύτων και Πρόεδρο της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Δυτικής Ελλάδας Θανάση Παπαδόπουλο ενώ στη συνέχεια, μέσω του Χιονοδρομικού Κέντρου, θ’ ανέβουν στον Χελμό και εκεί θα γίνει ξενάγηση και παρουσίαση του Σταθμού.
Την εκδήλωση οργανώνει το Εργαστήριο Ραδιενέργειας, Περιβάλλοντος και Τεχνολογίας Αερολύματος για τις Ατμοσφαιρικές και Κλιματικές Επιπτώσεις (ΕΡΠΤΑΚ) του Ινστιτούτου Πυρηνικών και Ακτινολογικών Επιστημών, Τεχνολογίας, Ενέργειας και Ασφάλειας (ΙΠΤΕΡΕΑ) του «Δημόκριτου».
Ο Σταθμός με την διεθνή ονομασία Helmos Hellenic Atmospheric Aerosol and Climate change Station βρίσκεται στην κορυφή του Χελμού, σε υψόμετρο 2.314 μέτρων καταγράφοντας δεδομένα για τη σύσταση της ατμόσφαιρας, τα θερμοκηπιακά αέρια και το ατμοσφαιρικό αερόλυμα.
για το ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ-NEWS
Νίκος Κυριαζής
Δεν υπάρχουν σχόλια